Dat bonussen corrumperend kunnen werken, behoeft geen betoog. Het libor-schandaal bij de Rabobank is daar lichtend voorbeeld van. Maar hoe kun je medewerkers wél de waardering van een bonus geven zónder de negatieve bijeffecten daarvan?
Geld geeft een goed gevoel
Een beloning in geld activeert het beloningscentrum in je hersenen. Dit centrum wordt geactiveerd als je aan een primaire behoefte van het lichaam voldoet, zoals eten, drinken of seks. Daarvan krijg je een lekker gevoel en dat zorgt ervoor dat je dat gedrag wilt herhalen.
Ook geld stimuleert het beloningscentrum. Van geld kun je dus nooit genoeg hebben.
Het beloningscentrum wint
Anderzijds zijn we sociale wezens die voor onze overleving van elkaar afhankelijk zijn. Daarom vertonen we groepsgedrag, onderhouden we vriendschappen en kunnen we ons in anderen inleven. Ook dat geeft een goed gevoel.
Als er echter een competitie in je hersenen plaatsvindt en er een keus moet worden gemaakt tussen primair genot en sociaal gedrag, dan wint het beloningscentrum onherroepelijk.
Doelen veranderen door het vooruitzicht op een bonus Wanneer je iemand een bonus in het vooruitzicht stelt, kun je de balans in het werk verstoren. Het werken aan de realisatie van de beloning wordt een doelstelling op zich. Dat kan het hele waardensysteem van je bedrijf negatief veranderen:
- Er ontstaat een focus op de werkzaamheden waardoor de bonus wordt gerealiseerd. Andere voor het bedrijf belangrijke werkzaamheden worden minder belangrijk.
- Sociaal gedrag wordt minder belangrijk.
- Eigenbelang gaat voor klantbelang.
- Niet (goed) meetbare doelen, zoals klanttevredenheid, worden onbelangrijk.
Maak je medewerkers niet verslaafd
Koester jij je medewerkers juist om hun betrokkenheid bij elkaar, bij de klant en hun omgeving? Pas dan op met het geven van een bonus op voorwaarde dat er bepaalde bedrijfsdoelen worden behaald.
Het is beter een bonus achteraf te geven, deze bij voorkeur niet te koppelen aan bepaalde meetbare resultaten of ervoor te zorgen dat je medewerkers geen regelmaat in het toekennen ervan weten te ontwaren.
Dat behoedt medewerkers ervoor aan een bonus verslaafd te raken en voorkomt dat jouw bedrijf verandert in iets dat jij niet meer herkent.
Bron: Onderstroom, Ori & Rom Brafman, Amsterdam 2010
Vond je het een goed artikel? Doe er iemand anders een plezier mee via de mail.
Delen op social media wordt door ons ook erg gewaardeerd.
