We zijn als mens uitermate slecht in het voorspellen van de toekomst. Er is echter één uitzondering: wanneer we een oordeel over iemand hebben. Dat heeft namelijk tot gevolg dat die persoon zich naar dat oordeel gaat gedragen.
Een oordeel hebben is genoeg
Je hoeft het niet eens hardop uit te spreken. Een oordeel over iemand hebben is genoeg om iemand zich daarnaar te laten gedragen.
Dat begint al op de basisschool. Hoe meer een leraar van een leerling verwacht, des te beter die presteert. Dergelijke kinderen krijgen namelijk meer lesstof aangeboden dan leerlingen met minder hoog geschoolde ouders of van allochtone afkomst. Met als gevolg dat ze de onuitgesproken verwachting waarmaken.
Overigens zijn leraren er zich er beslist niet van bewust dat ze bepaalde leerlingen voortrekken, noch dat ze hierdoor onbewust klassenongelijkheid in stand houden.
Een werknemer kun je maken of kraken
Dat geldt ook voor jou als ondernemer. Wanneer jij een medewerker leiderschapskwaliteiten toedicht – terecht of onterecht – kun je er van uitgaan dat die persoon de bijbehorende bekwaamheden ontwikkelt.
Als jij daarentegen weinig vertrouwen in iemand hebt, vertaalt zich dat bij jouw werknemer onherroepelijk in ontmoediging, een gebrek aan enthousiasme en het gevoel tekort te schieten. En ook dat gebeurt ongeacht de feitelijke capaciteiten van die persoon.
Een oordeel kan blijvende schade opleveren
Als die overdracht van verwachtingen eenmaal heeft plaatsgevonden, is het voor een werknemer heel moeilijk om nog onderscheid te maken tussen zijn intrinsieke capaciteiten en de toebedeelde en inmiddels geïntegreerde vaardigheden.
Ofwel, jouw werknemer voegt zich naar de mal die jouw oordeel voor hem maakte en houdt daardoor het proces van in een mal gegoten worden in stand.
Kun je je oordeel beïnvloeden?
Het is bijna onmogelijk om géén oordeel te vormen over mensen. Je kunt je er wel bewust van worden dat je oordeelt.
Zodra je een oordeel bij jezelf herkent kun je deze bewust parkeren en als voorlopig beschouwen. Probeer flexibel te blijven en je medewerker vanuit verschillende invalshoeken te blijven zien.
Houd er rekening mee dat je daarbij moet omgaan met complexe en soms tegenstrijdige informatie. En neem de tijd. Je kunt jezelf bijvoorbeeld een verplichte wachttijd opleggen van een aantal weken alvorens je een definitief oordeel over iemand velt.
Daardoor laat je je niet leiden door een allergie of vooroordeel, je bent eerlijk en creëert kansen, zowel voor jezelf als voor diegene die je anders mogelijk te vroeg zou hebben afgeschreven.
Bronnen: ITS Koninklijke Universiteit Nijmegen
Onderstroom, Ori & Rom Brafman, Amsterdam 2010
Vond je het een goed artikel? Doe er iemand anders een plezier mee via de mail.
Delen op social media wordt door ons ook erg gewaardeerd.
